ΟΡΙΣΜΟΣ
01
Το πελματογράφημα είναι ένα σύγχρονο και τεχνολογικά προηγμένο σύστημα απεικόνισης της ανατομικής μορφολογίας του πέλματος αφενός, κι αφετέρου της κατανομής των πιέσεων κατά τη στάση και τη βάδιση. Επίσης μετράει με ακρίβεια τον τύπο βάδισης, την κατανομή βάρους, το χρόνο βάδισης, τον άξονα του σώματος κατά τη βάδιση και πολλές άλλες παραμέτρους. Ο ψηφιακός πελματογράφος διαθέτει χιλιάδες ψηφιακούς αισθητήρες, λειτουργεί χωρίς ακτινοβολία ή ραδιενέργεια και είναι συνδεδεμένος με έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή ο οποίος συλλέγει, επεξεργάζεται και αναλύει τις συγκεκριμένες πληροφορίες με ειδικό πρόγραμμα (software). Η καταγραφή των δεδομένων γίνεται σε δύο φάσεις:
Α) Στατική: Ο ασθενής στέκεται ακίνητος πάνω στη πλατφόρμα του πελματογράφου και τα δεδομένα από την μέτρηση μεταφέρονται στον υπολογιστή. Το πρόγραμμα επεξεργάζεται την ποσοστιαία κατανομή φορτίων και πιέσεων που ασκούνται στα σημεία του πέλματος κατά την όρθια θέση και στήριξη. Αναλύει τα δεδομένα και αναδεικνύει με μεγάλη ευκρίνεια τα σημεία όπου υπάρχει μεγαλύτερη ή μικρότερη πίεση.
Β) Δυναμική: Ο ασθενής περπατάει πάνω στην πλατφόρμα με κανονική φορά και ταχύτητα. αναλύονται οι πιέσεις στο πέλμα, κατά τις διάφορες φάσεις του βαδίσματος. Οι φάσεις αυτές είναι:
- η φάση επαφής (όπου γίνεται η αρχική επαφή του ποδιού με το έδαφος)
- η φάση στήριξης (όπου πέφτει το βάρος στο πόδι που προηγείται, αλλά υπάρχει επαφή και του άλλου ποδιού με το έδαφος)
- η φάση της μονοποδικής στήριξης (όπου το βάρος στηρίζεται μόνο στο ένα πόδι, ενώ το άλλο είναι στον αέρα)
- η φάση αρχικής επαφής του άλλου ποδιού με το έδαφος, οπότε ο κύκλος επαναλαμβάνεται.
Βάσει των αποτελεσμάτων του πελµατογραφήµατος, υπάρχει η δυνατότητα κατασκευής ειδικών, ορθοπεδικών πελμάτων έσω υποδήματος, τα οποία προσαρμόζονται εξατομικευμένα στις ιδιαιτερότητες του ποδιού, κατόπιν αξιολόγησης από τον θεράποντα ιατρό.
ANATOMIA ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ
& ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ
02
Το ανθρώπινο πέλμα αποτελείται από 28 οστά (7 οστά του ταρσού, 5 μετατάρσια,14 οστά φαλάγγων και 2 σησαμοειδή οστάρια) που δημιουργούν μεταξύ τους 33 αρθρώσεις, δεκάδες μύες και τένοντες και εκατοντάδες συνδέσμους. Είναι μία θολωτή κατασκευή με καμάρες και αρθρώσεις και με εξαιρετική γεωμετρία. Στηρίζει και κινεί ολόκληρο το σώμα και αποσβένει τους κραδασμούς μέσω της ελαστικότητας που διαθέτει. Οι μηχανικές πιέσεις που δέχεται ένα ανθρώπινο πόδι σε καθημερινή βάση περπατώντας ή τρέχοντας είναι πάρα πολύ μεγάλες.
Κάποιες φορές το πέλμα μπορεί να χάσει την σωστή του γεωμετρία και να αποκτήσει μικρές ή μεγάλες αποκλίσεις από την ορθή ανατομική του θέση και συνεπώς αποκλίσεις από τον σωστό άξονα αναβηματισμού. Αυτό μπορεί να οφείλεται στη δομή των οστών αλλά και στην ελαστικότητα των συνδέσμων και των υπόλοιπων μαλακών μορίων. Για παράδειγμα όταν υπάρχει αυξημένη ελαστικότητα τα πόδια εμφανίζουν πλατυποδία ενώ, αντίθετα, στην περίπτωση μειωμένης ελαστικότητας παρουσιάζουν κοιλοποδία. Η κακή μηχανική του πέλματος οδηγεί στην λάθος λειτουργία ολόκληρου του κάτω άκρου το οποίο με τη σειρά του προκαλεί τραυματισμούς και κακώσεις στο πόδι, στα γόνατα μέχρι και στην σπονδυλική στήλη με αποτέλεσμα να υποφέρει ολόκληρο το σώμα. Επίσης, επιβαρυντικοί παράγοντες στην κατάσταση αυτή είναι η παχυσαρκία, η πολύωρη ορθοστασία ιδιαίτερα όταν τα υποδήματα είναι λάθος (στενά, ψηλά, μυτερά, παλαιά).
Η κακή μηχανική του κάτω άκρου μπορεί να οδηγήσει σε:
- Άκανθα πτέρνας
- Πελματιαία απονευρωσίτιδα
- Πτώση μεταταρσίου
- Τενοντίτιδα Αχιλλείου
- Διάστρεμμα
- Νευρίνωμα Morton
- Κότσι
- Κατάγματα κοπώσεως
- Χονδροπάθεια επιγονατίδας
- Ρήξη μηνίσκου
- Θλάσεις
- Πόνος στη μέση
- Σύνδρομο απιοειδούς μυός
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
03
Στην παιδική ηλικία, οι ενδείξεις είναι οι ακόλουθες:
- Βλαισοποδία
- Πλατυποδία (μειωμένη ποδική καμάρα)
- Κοιλοποδία (αυξημένη ποδική καμάρα)
- Ραιβοϊπποδία
- Βλαισογονία (παραμόρφωση του γόνατος)
- Ραιβογονία (παραμόρφωση του γόνατος)
- Ανισοσκελία (το ένα πόδι μακρύτερο από το άλλο)
- Σκολίωση
- Νευρομυϊκές παθήσεις
- Στους ενήλικες, εκτός από τις παραπάνω ενδείξεις, υπάρχουν και οι επόμενες:
- Βλαισός μέγας δάκτυλος (κότσι)
- Μεταταρσαλγία
- Πελματιαία απονευρωσίτιδα
- Σφυροδακτυλία
- Άλλες επίκτητες παραμορφώσεις προσθίου ποδός (μικρό κότσι ή κότσι του ράφτη, γαμψοδακτυλία, πτώση κεφαλών μεταταρσίου)
- Κουρασμένα και επώδυνα πέλματα
- Επώδυνοι κάλοι στα πέλματα
- Παθήσεις σε άλλες αρθρώσεις: οστεοαρθρίτιδα έσω ή έξω διαμερίσματος γόνατος, παθήσεις του ισχίου κ.α., που προσωρινά ανακουφίζονται, μέσω της αλλαγής στον πάτο του υποδήματος.
ΟΦΕΛΗ
04
- Εξισορροπούν όλες τις δυνάμεις που ασκούνται στο πέλμα και το σώμα κατά τη βάδιση, το τρέξιμο ή την όρθια στάση του σώματος
- Απορροφούν όλους τους κραδασμούς, κατά τη βάδιση και το τρέξιμο.
- Μειώνουν την μυϊκή κούραση και τους μυϊκούς τραυματισμούς.
- Βελτιώνουν την συνολική στάση του σώματός σας.
ΠΟΙΟΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΞΕΤΑΣΤΟΥΝ
Το πελματογράφημα είναι μια εύκολη και ανώδυνη μέτρηση. Γενικά, μπορεί να γίνει σε όλους ανεξαρτήτως ηλικίας αλλά χρήσιμο και σημαντικό είναι να γίνεται:
Στους αθλητές είναι χρήσιμο να γίνεται λόγω της επιβάρυνσης που ασκείται στα πόδια και κατ’ επέκταση σε ολόκληρο το σώμα κατά την προπόνηση και στους αγώνες.
- Στα παιδιά – αποτελούν µία από τις πιο ευαίσθητες ηλικιακές ομάδες. Στη φάση της ανάπτυξης, οποιοδήποτε πρόβλημα και αν έχουν σχετικό µε τη μηχανική των κάτω άκρων είναι αντιμετωπίσιμο και είναι πολύ σημαντικό να διορθώνεται. Επειδή βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης, τα οστά τους είναι εύπλαστα, δηλαδή δεν έχουν οστεοποιηθεί ακόμα, και έτσι υπάρχει περιθώριο να βελτιωθεί η µμηχανική του ποδιού τους και κατά συνέπεια ολόκληρου του σώματός τους, έτσι ώστε να έχει μια σωστή ανατομική βάση στήριξης.
- Στους αθλητές – Οι καθημερινές προπονητικές απαιτήσεις προκαλούν υπερβολική καταπόνηση των κάτω άκρων. Ειδικότερα αν υπάρχει κάποιο εµβιοµηχανικό πρόβλημα, δηλαδή λανθασμένη κίνηση των κάτω άκρων κατά τη βάδιση, ο αθλητής συχνά οδηγείται σε τραυματισμούς ή χαμηλές αποδόσεις και οδηγείται, συχνά, σε αποχή από τις προπονήσεις και τους αγώνες.
- Στα άτομα µε σακχαρώδη διαβήτη – Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να προκαλέσει μια σειρά παθολογιών των κάτω άκρων. Ο εντοπισμός των πελματιαίων πιέσεων θεωρείται ύψιστης σημασίας για τον περιορισμό των εξελκώσεων και κατ’ επέκταση των ακρωτηριασμών.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
Στον χειρουργικό τομέα: Πελματογράφημα γίνεται πριν από την επέμβαση και μετά το στάδιο της αποκατάστασης για ακόμα πιο ολοκληρωμένη εικόνα του θεράποντος ιατρού, ιδιαίτερα όταν οι επεμβάσεις γίνονται στις περιοχές των μεταταρσίων και των δακτύλων, όπου πλέον οι φορτίσεις θα είναι διαφορετικές.
- Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα: Λόγω των δυσμορφιών που προκαλούνται στα πέλματα.
- Στη νευρολογία: Σε παθήσεις που προσβάλουν την παρεγκεφαλίτιδα και δημιουργείται πρόβλημα στην ισορροπία .
- Στην τραυματολογία: Έπειτα από κατάγματα, διαστρέμματα κ.α.